Эргашев Фазлиддин Болтаевич ўта хавфли рецидивист бўлган ҳолда, яна қасддан жиноят содир қилиш йўлига ўтиб, алдаш ёки ишончни суиистеъмол қилиш йўли билан ўзганинг мулкини талон-торож қилиш мақсадида ўзи ишлаб келаётан “Абдурахмон сифатли парранда” МЧЖ раҳбари Ж.Закировга фарзанди касал бўлиб қолганлиги сабабли унга пул зарурлигини айтиб, уни алдаб, Ж.Закировдан 2021 йил декабрь ва 2022 йил май ойларида икки маротабада жами 6.500.000 сўм пулларни Когон тумани Беклар МФЙ, “Хонсарой” қишлоғида жойлашган “Абдурахмон сифатли парранда” МЧЖ биноси олдида қайтариб бериш шарти билан олиб, қўлга киритган пулларини ўзининг шахсий эҳтиёжлари учун сарфлаб юбориб, жабрланувчи Ж.Закировга 6.500.000 сўмлик моддий зарар етказган ҳолда, ўта хавфли рецидивист фирибгарлик жиноятини содир қилган. Шунингдек, у яна қасддан жиноят содир қилиш йўлига ўтиб ўзганинг мол-мулкини яширин равишда талон-торож қилиш мақсадида, 2022 йил 20 май куни соат тахминан 11:00.лар атрофида Закиров Жамшид Саиджоновичга тегишли бўлган Дамас русумли, 80W 967 HА давлат рақам белгили автомашинаси Когон тумани Беклар МФЙ, “Хонсарой” қишлоғида жойлашган “Абдурахмон сифатли парранда” МЧЖ биноси олдида очиқ ҳолатда, қаровсиз ҳолда қолдириб кетилганлигидан фойдаланиб, автомашина ичида бўлган Ж.Закировга тегишли 20.000.000сўм нақд пулларни яширин равишда талон-торож қилиб, жабрланувчига моддий зарар етказган ҳолда, ҳодиса жойидан яшириниб, ўта хавфли рецидивист ўғрилик жиноятини содир қилган. Мазкур жиноят иши 2022 йил 7 декабрь кунида жиноят ишлари бўйича Бухоро шаҳар судида кўриб чиқилиб, судланувчи Ф.Эргашевга Ўзбекистон Республикаси ЖКнинг 168-моддаси 4-қисми “б” банди, 169-моддаси 4-қисми “б” банди билан жазо тайинланиб, ЖКнинг 59-моддасига асосан тайинланган жазоларни қисман қўшиш йўли билан, узил-кесил 6 йил 2 ой муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланди ҳамдажазони махсус-тартибли колонияларда ўташ белгиланди.
Жўрабек Тожиев, Жиноят ишлари бўйича Бухоро шаҳар суди судьяси
Ҳозирги кунда давлатимизда барча соҳаларда жуда кенг кўламли ислоҳотлар амалга ошириб келинмоқда. Жумладан, Президентимизнинг ташаббуси билан “2017–2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегияси”нинг қабул қилиниши мамлакатимизда туб демократик ислоҳотлар даврини бошлаб берди. Ҳаракатлар стратегияси доирасида амалга оширилган ишлар барча соҳаларни қамраб олди. Энг асосийси, мамлакатимизда инсоннинг ҳуқуқ ва эркинликларини, шаънини, қадр-қимматини, манфаатларини, давлат органларининг жамият олдида ҳисобдорлигини таъминлаш ислоҳотларнинг бош мақсади этиб белгиланди. Ҳаракатлар стратегиясининг мантиқий давоми сифатида “Ҳаракатлар стратегиясидан — Тараққиёт стратегияси сари” тамойилига асосан еттита устувор йўналишдан иборат бўлган 2022 — 2026 йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегияси ишлаб чиқилди ва бу стратегия Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 28 январдаги ПФ-60-сонли Фармони билан тасдиқланди. Мамлакатимизда адолат ва қонун устуворлиги тамойилларини тараққиётнинг энг асосий ва зарур шартига айлантириш – Тараққиёт стратегиясининг иккинчи устивор йўналиши, вазифаси сифатида белгилаб олинди. Айнан шу вазифани бажариш ҳамда суд ҳокимиятининг чинакам мустақиллигини таъминлаш, судлар фаолияти самарадорлиги ва одил судлов сифатини ошириш мақсадида 2023 йил 16 январь куни Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Одил судловга эришиш имкониятларини янада кенгайтириш ва судлар фаолияти самарадорлигини оширишга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПФ-11 ва “Одил судлов фаолиятини амалга оширишни самарали ташкил этиш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПФ-12-сонли Фармонлари қабул қилинди. Президентимизнинг ПФ-11-сонли Фармони билан 2023 — 2026 йилларга мўлжалланган суд тизимини сифат жиҳатидан янги босқичга олиб чиқишнинг қисқа муддатли стратегияси ҳамда ушбу стратегияни амалга ошириш бўйича ҳаракатлар дастури тасдиқланди. Эътиборли жиҳати шундаки, адолатли суд қарорлари қабул қилинишига эришиш орқали халқнинг, шу жумладан, тадбиркорларнинг суд тизимига бўлган ишончини мустаҳкамлаш, ҳар бир шахс суд ва судьялар сиймосида ўзининг ишончли ҳимоячисини кўришига эришиш билан бирга, суд қарорларининг қатъий ижросини таъминлаш, бу борада давлат органлари ва маҳаллий ҳокимликларнинг масъулиятини ошириш, стратегия доирасида одил судловни таъминлашнинг устувор вазифалари сифатида белгиланди. Ҳаракатлар дастури 10 та бўлим 28 та банддан иборат бўлиб, унинг “Одил судлов сифатини тубдан ошириш” деб номланувчи 2-бўлимининг 5-банди маъмурий суд иш юритувини такомиллаштиришга қаратилган. Ушбу бандда 2023 йил ноябрь ойига қадар “Маъмурий суд иш юритувини такомиллаштириш концепцияси”ни ишлаб чиқиш, бунда: – маъмурий органлар билан фуқаролар ва тадбиркорлар ўртасидаги барча низоларни хатловдан ўтказиб, судловга тааллуқлилигига оид қоидаларни такомиллаштириш; – маъмурий суд иш юритуви принципларини танқидий ўрганиб, оммавий-ҳуқуқий муносабатларнинг мазмун-моҳиятини акс эттирувчи принципларни киритиш; – маъмурий суд иш юритувига даъво институтини киритиб, маъмурий органлар устидан бериладиган даъво турларини аниқ белгилаш; – фуқаролар ва тадбиркорларнинг маъмурий ҳужжатга бўлган ишончини ҳимоя қилиш тизимини танқидий ўрганиб, етказилган зарарни ундириш тартибини аниқлаштириш; – маъмурий судлар фаолиятига ҳуқуқи бузилган фуқаро — аризачининг хоҳишига кўра экстерриториал судловга тегишлилик механизмини жорий этиш белгилаш лозимлиги кўрсатилган. Суд-ҳуқуқ соҳасига бағишланган юқорида қайд этиб ўтилган Президент Фармонлари авваламбор, “Инсон қадри учун” ғояси асосида қабул қилинган бўлиб, улар адолатли суд тизимини шакллантириш, халқ манфаати ва инсон қадр-қимматини суд йўли орқали самарали ҳимоя қилиш ҳамда фуқароларнинг одил судловга бўлган ишончи ошишининг таъминланишига хизмат қилади. Баҳрилло Жабборов, Жиноят ишлари бўйича Олот туман суди раиси
Мустақил Ўзбекистон Республикасида суд-ҳуқуқ соҳасидаги ислоҳотлар бошқа соҳалардаги ижобий ўзгаришлар билан чамбарчас боғлиқ ҳолда амалга ошириб келинаётганлиги ҳеч кимга сир эмас. Дарвоқе, иқтисодиётимизнинг муҳим таянчи бўлган тадбиркорликни ривожлантириш, тадбиркорлик фаолиятининг самарали фаолият юритиши учун қулай шарт-шароит яратиш, ишбилармонлик муҳитини яхшилаш, чет эл капиталининг кириб келиши ҳамда қулай инвестиция шароитлари яратиш давлат сиёсатининг устувор йўналиши бўлиб ҳисобланади. Бу эса мазкур соҳадаги қонунчилик ҳужжатларини доимий равишда такомиллаштириб боришни тақозо этади. Мамлакатимизда юридик шахслар ҳамда юридик шахс ташкил этмаган ҳолда тадбиркорлик фаолиятини амалга ошираётган фуқаролар фаолиятидан келиб чиқадиган низолар иқтисодий судлар томонидан кўриб чиқилади. Иқтисодий судлар фаолияти билан тадбиркорлар қатлами, шунингдек кенг халқ оммасини таништириб бориш, судларга киритиладиган даъво ариза (ариза), шикоятларга қўйиладиган талаблар, кўриладиган низолар ҳамда судда низоларни ҳал қилиш тартиби тўғрисида доимий равишда ҳуқуқий тарғибот тадбирлари амалга ошириб келинмоқда. Бу эса тадбиркорлик субъектларининг ҳуқуқий маданияти бир қадар ўсишига хизмат қилмоқда. Хусусан, қуйида иқтисодий ҳуқуқ соҳасининг муҳим институтларидан бири ҳисобланмиш “Иқтисодий судларда даъво аризасини кўрмасдан қолдириш асослари” ҳақида сўз боради. Ўзбекистон Республикаси Иқтисодий процессуал кодексининг 107-моддасига асосан, суд қуйидаги ҳолларда даъво аризасини кўрмасдан қолдиради, агар: 1) фуқаролик ишлари бўйича суд, иқтисодий суд, ҳакамлик суди, арбитраж суди иш юритувида айни бир шахслар ўртасидаги, айни бир предмет тўғрисидаги ва айни бир асослар бўйича низо юзасидан иш мавжуд бўлса; 2) ишда иштирок этувчи шахсларнинг ушбу низони ҳакамлик судига ёки арбитражга кўриш учун топшириш тўғрисидаги келишуви мавжуд бўлиб, ҳакамлик судига ёки арбитражга мурожаат қилиш имконияти бой берилмаган бўлса ва, агар ишнинг иқтисодий судда кўрилишига қарши бўлган жавобгар ўзининг низонинг мазмуни бўйича биринчи аризасидан кечиктирмай низони ҳакамлик судининг ёки арбитражнинг ҳал қилувига ўтказиш тўғрисида илтимоснома берса; 3) даъво аризаси имзоланмаган бўлса ёки уни имзолаш ҳуқуқига эга бўлмаган шахс томонидан ёхуд мансаб мавқеи ёки фамилияси, исми, отасининг исми кўрсатилмаган шахс томонидан имзоланган бўлса; 4) қонунчиликка ёки шартномага кўра қарз банк ёки бошқа кредит ташкилоти орқали ундириб олиниши керак бўлишига қарамай, даъвогар жавобгардан қарзини ундириб олиш учун банкка ёхуд бошқа кредит ташкилотига мурожаат этмаган бўлса; 5) даъвогар низони судгача ҳал қилиш (талабнома юбориш) тартибига риоя этмаган бўлса, башарти бу шу тоифадаги низолар учун қонунда ёки тарафлар шартномасида назарда тутилган бўлса; 51) даъвогар низони жавобгар билан медиация тартиб-таомилини амалга ошириш орқали ҳал қилиш тартибига риоя этмаган бўлса, башарти бу мазкур тоифадаги низолар учун қонунда ёки шартномада назарда тутилган бўлса; 52) медиация тартиб-таомилини амалга ошириш ҳақида илтимоснома билан арз қилган тарафлар уни амалга ошириш муддати тугаганидан сўнг суд мажлисига узрли сабабларсиз келмаса; 53) тарафлар ўртасида медиатив келишув тузилган бўлса; 6) даъвогар биринчи суд мажлисига келмаган ва ишни ўзининг иштирокисиз кўрилиши тўғрисида арз қилмаган бўлса; 7) юридик аҳамиятга эга бўлган фактларни аниқлаш тўғрисидаги ариза кўрилаётганда ҳуқуқ тўғрисида низо келиб чиққанлиги аниқланса; 8) даъвогарнинг манфаатларини кўзлаб прокурор, давлат органи ва бошқа шахс томонидан тақдим этилган даъводан даъвогар воз кечган бўлса; 9) жавобгарга нисбатан банкротлик тўғрисида иш қўзғатилган бўлса ва жавобгарга нисбатан тақдим этилган талаб қонунга кўра банкротлик тўғрисидаги иш доирасида кўрилиши лозим бўлса. Суд амалиётидан мисол: даъвогар “Илғор Пахлавон савдо” масъулияти чекланган жамияти судга даъво аризаси билан мурожаат қилиб, жавобгар “Buxoro zarhal teks” масъулияти чекланган жамиятидан 458.190.766,61 сўм асосий қарз, 148.453.803 сўм пеня ундиришни сўраган. Тарафлар ўртасидаги 2023 йил 16 январдаги медиатив келишув медиатор Ашуров Дилшод Зарипович (МТ № 000018-сонли сертификат) иштирокида тузилган. Медиатив келишувда жавобгар томонидан асосий қарздорлик тўлиқ тан олиниб, тўлаб берилганлиги сабабли, даъвогар олдиндан тўланган 24.000 сўм почта харажати ва 148.453.803 сўм пенядан воз кечиши белгиланган. Суднинг ажрими билан даъвогар “Илғор Пахлавон савдо” масъулияти чекланган жамиятининг жавобгар “Buxoro zarhal teks” масъулияти чекланган жамиятидан 458.190.766,61 сўм асосий қарз, 148.453.803 сўм пеня ундириш тўғрисидаги даъво аризаси тарафлар томонидан медиатив келишув тузилганлиги сабабли кўрмасдан қолдирилган. “Медиация тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни 29-моддасининг биринчи қисмига кўра, медиация тартиб-таомилини амалга ошириш натижалари бўйича тарафлар келиб чиққан низо ёхуд мажбуриятларни бажариш шартлари ва муддатлари хусусида ўзаро мақбул қарорга эришган тақдирда, тарафлар ўртасида ёзма шаклда медиатив келишув тузилади. Ушбу модданинг учинчи қисмига кўра, медиатив келишув уни тузган тарафлар учун мажбурий кучга эга бўлиб, ушбу келишув унда назарда тутилган тартибда ҳамда муддатларда тарафлар томонидан ихтиёрий равишда бажарилади. Кодекс нормаларига асосан даъво аризасини кўрмасдан қолдириш тўғрисида суд ажрим чиқаради. Суд ажримида ишда иштирок этувчи шахслар ўртасида суд харажатларини тақсимлаш тўғрисидаги, давлат божини бюджетдан қайтариш ҳақидаги масалалар ҳал қилиниши мумкин. Ажримнинг кўчирма нусхаси ишда иштирок этувчи шахсларга юборилади. Даъво аризасини кўрмасдан қолдириш тўғрисидаги ажрим устидан шикоят қилиниши (протест келтирилиши) мумкин. Даъво аризасини кўрмасдан қолдиришнинг яна бир жиҳати шундаки, даъво аризасини кўрмасдан қолдириш учун асос бўлиб хизмат қилган ҳолатлар бартараф этилганидан кейин даъвогар судга даъво аризаси билан умумий тартибда янгидан мурожаат қилишга ҳақли. Фаррух Муродов, Когон туманлараро иқтисодий суди раиси Нурбек Рахимов, Бухоро вилоят судининг бош консультанти
Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенатининг 2023 йил 14 мартдаги “Ўзбекистон Республикаси Конституцияси тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Конституциявий қонуни лойиҳаси бўйича Ўзбекистон Республикаси референдумини ўтказиш ҳақида”ги қарори юзасидан Ромитан туман “Афросиёб” маҳалла фуқаролари йиғини биносида, Бухоро вилоят суди фуқаролик ишлари бўйича судлов ҳайъати судьяси Ш.Зиядуллаев, фуқаролик ишлари бўйича Ромитан туманлараро суди судьялари Ж.Каримов, У.Аллаев, жиноят ишлари бўйича Ромитан туман суди раиси А.Ўралов, Ромитан туманлараро иқтисодий суди раиси Х.Абдуллаев ҳамда фуқаролик ишлари бўйича Пешкў туманлараро суди раиси Ў.Разиковлар иштирокида давра суҳбати ўтказилди.
Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенатининг 2023 йил 14 мартдаги “Ўзбекистон Республикаси Конституцияси тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Конституциявий қонуни лойиҳаси бўйича Ўзбекистон Республикаси референдумини ўтказиш ҳақида”ги қарорига кўра жорий йилнинг 30 апрель куни референдум ўтказиш белгиланган. Конституциянинг янги таҳрири ижтимоий, демократик-ҳуқуқий ва чинакам халқпарвар давлатчилик асосларини яратиш, аҳоли фаровонлигини ошириш, инсон ҳуқуқ ва манфаатлари, қадр-қимматини янада юксалтириш ҳамда ҳаётнинг барча соҳаларини либераллаштиришда муҳим омил бўлишини инобатга олган ҳолда, конституциявий ислоҳотларнинг мазмун-моҳиятини аҳолига кенг тушунтириш ва тизимли етказиш зарурлиги белгиланган. Ўзбекистон Республикасининг референдуми Ўзбекистон Республикасининг қонунларини ва бошқа қарорларни қабул қилиш мақсадларида жамият ва давлат ҳаётининг энг муҳим масалалари юзасидан фуқароларнинг умумхалқ овоз беришидир. Референдум сайловлар билан бир қаторда халқ иродасининг бевосита ифодасидир. Референдумда қабул қилинган қарорлар олий юридик кучга эга бўлади. Агар референдумда қабул қилинган қарорларда бошқача тартиб назарда тутилган бўлмаса, референдумда қабул қилинган қарорлар фақат референдум йўли билан бекор қилиниши ёки ўзгартирилиши мумкин. кузатувчилар барча сайловларда қатнашиши мумкинлиги белгиланди. Референдум фуқароларнинг ўз хоҳиш-иродасини умумий, тенг ва тўғридан-тўғри билдириши асосида яширин овоз бериш йўли билан ўтказилади. Референдум ўтказувчи участка комиссияси аъзолигига номзодлар фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари, жамоат бирлашмалари, корхоналар, муассасалар ва ташкилотлар томонидан таклиф этилиб, бу номзодлар халқ депутатлари туман, шаҳар Кенгашларининг мажлисларида муҳокама қилинади ҳамда тегишли референдум ўтказувчи округ комиссиясига тасдиқлаш учун тавсия этилади.
Нурбек Рахимов, Бухоро вилоят судининг бош консультанти
Шамшод Султонов, фуқаролик ишлари бўйича Ромитан туманлараро судининг судья ёрдамчиси
Ромитан туман “Афросиёб” маҳалла фуқаролари йиғини биносида, Бухоро вилоят суди фуқаролик ишлари бўйича судлов ҳайъати судьяси Ш.Зиядуллаев, фуқаролик ишлари бўйича Ромитан туманлараро суди судьялари Ж.Каримов, У.Аллаев, жиноят ишлари бўйича Ромитан туман суди раиси А.Ўралов, Ромитан туманлараро иқтисодий суди раиси Х.Абдуллаев ҳамда фуқаролик ишлари бўйича Пешкў туманлараро суди раиси Ў.Разиковлар иштирокида давра суҳбати ўтказилди.
Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенатининг 2023 йил 14 мартдаги “Ўзбекистон Республикаси Конституцияси тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Конституциявий қонуни лойиҳаси бўйича Ўзбекистон Республикаси референдумини ўтказиш ҳақида”ги қарорига кўра жорий йилнинг 30 апрель куни референдум ўтказиш белгиланган. Конституциянинг янги таҳрири ижтимоий, демократик-ҳуқуқий ва чинакам халқпарвар давлатчилик асосларини яратиш, аҳоли фаровонлигини ошириш, инсон ҳуқуқ ва манфаатлари, қадр-қимматини янада юксалтириш ҳамда ҳаётнинг барча соҳаларини либераллаштиришда муҳим омил бўлишини инобатга олган ҳолда, конституциявий ислоҳотларнинг мазмун-моҳиятини аҳолига кенг тушунтириш ва тизимли етказиш зарурлиги белгиланган. Ўзбекистон Республикасининг референдуми Ўзбекистон Республикасининг қонунларини ва бошқа қарорларни қабул қилиш мақсадларида жамият ва давлат ҳаётининг энг муҳим масалалари юзасидан фуқароларнинг умумхалқ овоз беришидир. Референдум сайловлар билан бир қаторда халқ иродасининг бевосита ифодасидир. Референдумда қабул қилинган қарорлар олий юридик кучга эга бўлади. Агар референдумда қабул қилинган қарорларда бошқача тартиб назарда тутилган бўлмаса, референдумда қабул қилинган қарорлар фақат референдум йўли билан бекор қилиниши ёки ўзгартирилиши мумкин. кузатувчилар барча сайловларда қатнашиши мумкинлиги белгиланди. Референдум фуқароларнинг ўз хоҳиш-иродасини умумий, тенг ва тўғридан-тўғри билдириши асосида яширин овоз бериш йўли билан ўтказилади. Референдум ўтказувчи участка комиссияси аъзолигига номзодлар фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари, жамоат бирлашмалари, корхоналар, муассасалар ва ташкилотлар томонидан таклиф этилиб, бу номзодлар халқ депутатлари туман, шаҳар Кенгашларининг мажлисларида муҳокама қилинади ҳамда тегишли референдум ўтказувчи округ комиссиясига тасдиқлаш учун тавсия этилади.
Бухоро вилоят суди фуқаролик ишлари бўйича судлов ҳайъати судьяси Ш.Зиядуллаев, Фуқаролик ишлари бўйича Ромитан туманлараро суди судьялари Ж.Каримов, У.Аллаев, Фуқаролик ишлари бўйича Пешкў туманлараро суди раиси Ў.Разиков Жиноят ишлари бўйича Ромитан туман суди раиси А.Ўралов, Ромитан туманлараро иқтисодий суди раиси Х.Абдуллаев,
Sud hokimiyati – hokimiyatlar boʻlinishi qoidasiga koʻra, davlat hokimiyatining alohida va mustaqil (qonun chiqaruvchi va ijro etuvchi hokimiyatlar bilan bir qatordagi) tarmogʻi. U oʻzida: a) odil sudlovni amalga oshirish vakolatlari, yaʼni jinoiy, fuqarolik, xoʻjalik, maʼmuriy va konstitutsiyaviy ish (nizo)larni protsessual, qonun bilan belgilangan tartibda koʻrib chiqish vakolatlari yigʻindisini, baʼzi mamlakatlarda, shuningdek, huquq normalarini izohlash vakolatlarini, qonun ijodkorligi vakolatlari va boshqa 2 darajali vakolatlarni; b) yuqorida qayd etilgan vakolatlarni amalga oshiruvchi davlat organlari tizimini mujassamlashtiradi. Odil sudlovni amalga oshirish vakolatlari va yordamchi vakolatlarga boʻlinadi. Hozirgi zamon demokratik davlatlarida Sud hokimiyatining asosiy vakolatlari turli toifadagi sudlar zimmasiga yuklanadi. Oʻzbekiston Respublikasida Sud hokimiyati ijtimoiy adolat, fuqarolar tinchligi va totuvligi, qonun ustuvorligini taʼminlashga, inson huquklari va erkinliklarini, korxonalar, muassasalar va tashkilotlarning huquqlari hamda qonuniy manfaatlarini muhofaza etishga karatilgan. Mamlakatimizda Sud hokimiyatining konstitutsiyaviy huquqiy maqomi, tuzilishi va faoliyat yuritishining qonuniy asosi Oʻzbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi va Oʻzbekiston Respublikasining «Sudlar toʻgʻrisida»gi qonuni va boshqa qonun hujjatlari bilan belgilanadi. Konstitutsiyada mustahkamlanishicha, «Oʻzbekiston Respublikasida sud hokimiyati qonun chiqaruvchi va ijro etuvchi hokimiyatlardan, siyosiy partiyalardan, boshqa jamoat birlashmalaridan mustaqil holda ish yuritadi».
Suverenitet (fransuzcha: souverainete — oliy hokimiyat) — hokimiyatning ustunligi va mustaqilligi. Suverenitetni hurmatlash — xalqaro huquq va xalqaro munosabatlarning asosiy prinsipidir. Konstitutsiyaviy huquq fanida davlat suvereniteti, millat suvereniteti, xalq suvereniteti tushunchalari ishlatiladi. Davlat suvereniteti — hokimiyatning mamlakat ichida oliyligi va tashqi munosabatlarda toʻla mustakilligidir. Davlat suvereniteti haqidagi goya Jan Boden (16-asr, Fransiya) ga tegishlidir. Uning fikricha, Suverenitet davlatning eng muxim belgisi hisoblanadi, bunda abadiy, mutlaq, boʻlinmas oliy hokimiyat nazarda tutiladi. Davlat suvereniteti tushunchasi keyingi davrlarda yanada rivojlantirildi va boyitiddi. Oʻzbekiston Respublikasining Konstitutsiyasida davlat suvereniteti alohida bobda oʻz ifodasini topgan, Konstitutsiyaning 1-moddasida „Oʻzbekiston suveren demokratik respublika“ ekanligi qayd qilingan. Millat suvereniteti — millatning toʻla hokimiyatini, uning toʻla siyosiy erkinligini, oʻz milliy hayotini belgilash real imkoniyatiga egaligini, mustaqil davlatni tashkil qila olishgacha boʻlgan huquqqa egaligini bildiradi. Xalq suvereniteti — xalqning toʻla hokimiyatini anglatadi, yaʼni xalq jamiyat va davlatni boshqarishda real ishtirok etish uchun ijtimoiy iqtisodiy va siyosiy vositalarga ega boʻladi. Xalq suvereniteti — barcha demokratik davlatlarda konstitutsiyaviy tuzum prinsiplaridan biri bo’lib hisoblanadi. Jumladan, Oʻzbekiston Respublikasining Konstitutsiyasida kursatilishicha, „Xalq davlat hokimiyatining birdanbir manbaidir. Oʻzbekiston Respublikasida davlat hokimiyati xalq manfaatlarini koʻzlab va Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi hamda uning asosida qabul qilingan qonunlar vakolat bergan idoralar tomonidangina amalga oshiriladi.
Nodirbek Sharopov,Jinoyat ishlari bo‘yicha Buxoro shahar sudining raisi
Nurbek Raximov,Buxoro viloyat sudining bosh konsultanti
Киши нафақа ёшига етиб, тинч-осойишта ҳаёт кечира бошлаганида адашиб ёки қандайдир сабаб билан суднинг “қора курсиси”га ўтириб қолиши жуда ачинарли. Афсуски, Ғиждувон тумани, “Позагари” МФЙ, Харчхона қишлоғида яшовчи, “Т. Ражаббобо” фермер хўжалиги раҳбари Қосим Тешаев билан ҳам худди шу ҳол рўй берди. Серфарзанд оиланинг соҳиби муқаддам судланмаган, ножўя ҳатти-ҳаракати учун жавобгар бўлмаган.
Ноқонуний қилмишига келсак, фермер 1999 йилдан асос солинган ва деҳқончилик қилиб келинаётган тасарруфидаги экин еридан ўзбошимчалик билан фойдаланиб келганидир. 2021 йил охирларида Позагари қишлоғидаги 481-контурдан қарийб 1 гектарли экин майдонини бузиб, йўл чиқариб, давлат манфаатларига деярли 87 миллион сўм моддий зарар етказган.
Шу билан кифояланмаган Қосим Тешаев “Т.Ражаббобо” фермер хўжалиги раҳбари сифатида ўз ваколатини суиистеъмол қилиб, фермер хўжалигига ижара ҳуқуқи асосида ажратилган 474-контурдан 12 сотих суғориладиган ер майдонини ҳеч қандай қонун талабидан тап тортмасдан куёви Шерали Жўраевга уй-жой жой қуриш учун ажратиб бериб, 2021 йил октябрь ойида мазкур ер майдонида уй-жой қурилишига сабабчи бўлган.
Суд мажлисида судланувчи сифатида сўроқ қилинган Қ.Тешаев айбига қисман иқрорлик билдириб, у “Т.Ражаббобо” фермер хўжалигини ташкил қилиб, 23 йилдирки, бу ерда давлат шартномаси асосида қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштириб келаётгани, ҳозирда қўли остидаги 123,9 гектар ерни икки йил бурун декабрь ойида лазерли текислаш жараёнида 481-контурдан ўзбошимчалик билан йўл очиб, фойдаланиб келинаётганини билдирган. Ноқонуний уй-жой борасида ҳам фермер ўзбошимчаликка йўл қўйганини тан олган, яъни 474-контурдан уй-жой учун алоҳида ер майдони ажратгани, кейинчалик бу ер майдони куёви томонидан темир панжара билан ўраб олиниб, қурилиш бошланганини, аммо бу иш қонунбузарлик экани ва ҳолат юзасидан жиноий очилганидан сўнг йўл ва уй-жой майдони қайта буздирилиб, ҳозирда экин ери асл ҳолати тиклангани ва давлатга етказилган моддий зарар бартараф қилингани айтилган.
Олиб борилган дастлабки суриштирув, тергов ва суд муҳокамалари, судланувчи ва гувоҳлар кўрсатмалари, қолаверса, Кадастр Агентлиги Шофиркон туман бўлими етакчи инспектори У.Ражабов, Кадастрлар Палатаси Шофиркон туман филиали мутахассиси Б.Аминов, вилоят Қишлоқ хўжалиги бошқармаси мутахассиси Ж.Қиличов, Ғиждувон туман Кадастр Агентлиги бўлим бошлиғи О.Ҳакимов, Кадастрлар Палатаси Ғиждувон туман филиали мутахассиси Ф.Холовлар томонидан 2022 йилнинг 15 ноябрь куни расмийлаштирилган далолатнома ҳам “Т.Ражаббобо” фермер хўжалигида ер майдонларидан ўзбошимчалик билан, ноқонуний фойдаланиб келингани, экин ери ўрнида йўл ва уй-жой қурилгани ўз исботини топди.
Ўзбекистон Республикаси Жиноят Кодексининг 19211-моддаси 1-қисми ва 2296-моддаси 2-қисмининг “г” бандида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбли деб топилган Қосим Тешаевга нисбатан суд ҳукми ўқилди.
Унга Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодекси 19211-моддасининг 1-қисми билан Жиноят Кодексининг 57-моддасини қўллаган ҳолда базавий ҳисоблаш миқдорининг 50 баравари миқдорида, яъни 13 миллион 500 минг сўм жарима жазоси тайинланди. Шунингдек, Жиноят кодекси 2296-моддасининг 2-қисми “г” банди билан ЖКнинг 57-моддасини қўллаган ҳолда базавий ҳисоблаш миқдорининг 100 баравари миқдорида, яъни 27 миллион сўм жарима жазоси тайинланди. Қосим Тешаевга нисбатан Ўзбекистон Республикаси Жиноят Кодексининг 59-моддаси тартибида тайинланган жазоларни қисман қўшиш йўли билан узил–кесил базавий ҳисоблаш миқдорининг 120 баравари миқдорида, яъни 32 миллион 400 минг сўм жарима жазоси тайинланди.
Хулоса шуки, фермер хўжаликлари зиммаларига юкланган вазифа––узоқ муддатга ижара шартномаси асосида олинган экин ерининг ҳар қаричидан унумли фойдаланган ҳолда қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштириш ва халқимиз дастурхони тўкинлигини таъминлашдир. Экин ерини бузиб, ўрнида уй-жой ёки бошқа иншоотларни қуриш нафақат қонунбузарлик ва жиноят, балки халқ ризқига ҳам хиёнат деганидир.
Бобир Умаров,Жиноят ишлари бўйича Ғиждувон тумани суди раиси
Нурбек Рахимов,Бухоро вилоят суди бош консультанти
Бухоро вилоят суди Жиноят ишлар бўйича судлов ҳайъатининг судья катта ёрдамчиси ҳамда туманлараро иқтисодий судининг девонхона мудири лавозимларига олий юридик маълумотга эга шахслар ишга таклиф қилинади.
Номзодлар ишга танлов асосида қабул қилинади.
Танлов бўйича номзодни ишга қабул қилиш Бухоро вилоят судининг Кадрлар заҳирасини шакллантириш комиссияси суҳбати натижаси бўйича амалга оширилади.
Номзоднинг чет тилларини билиш қобилияти қўшимча рағбатлантирилади.
Танловда иштирок этиш истагини билдирган номзодлар Бухоро вилоят судининг bux.kadr@sud.uz электрон манзилига қуйидаги ҳужжатларни юборишлари сўралади:
Жиноят ишлари бўйича Ғиждувон туман суди раиси Б.Умаров томонидан Кадастр агентлиги Ғиждувон туман бўлимида жорий йилнинг 16 январь кунида “Ердан оқилона фойдаланиш ва мазкур соҳадаги ҳуқуқбузарликларни олдини олиш” мавзусида ўқув-семинар машғулоти амалга оширилди.
Туман суди раиси томонидан ер умуммиллий бойлик, енг муҳим табиий ресурс ҳисобланади. Унинг ҳисобини аниқ юритиш ва самарали фойдаланиш қишлоқ хўжалиги, тадбиркорлик, ишлаб чиқариш каби кўплаб соҳалар учун жуда муҳим. Лекин тартиб-интизом, ҳисоб-китоб бўлмагани сабабли минглаб гектар ерлар талон-торож бўлиб кетаётганлиги, шу сабабли соҳада юзага келаётган муаммоларни бартараф етиш учун тизимни ислоҳ қилиш бошланди. Хусусан, “Ер ҳисоби ва давлат кадастрларини юритиш тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги фармон билан Ер ҳисоби ва давлат кадастрларини юритиш вазифаси юклатилиб, ерлардан самарали фойдаланишни таъминлаш ва назорат қилиш функсиялари Қишлоқ хўжалиги вазирлигига ўтказилди.
Хулоса ўрнида айтиш мумкинки, ернинг ҳар қаричи — олтинга тенг. Демак, инсон яшаши, ризқ топиши, турмушини фаровон қилиш учун ундан унумли фойдаланмоғи лозим. Зеро, ҳамма вақт тириклик манбаи бўлиб келган ердан оқилона фойдаланиш қишлоқ хўжалигини барқарор ривожлантиришнинг зарурий шарти, фаровон ҳаётимизнинг мустаҳкам пойдеворидир.
Бобораҳим Ачилов, Жиноят ишлари бўйича Ғиждувон туман судининг судьяси
Насиров Фахриддин Пазилжонович 1989 йил 23-сентябрда Тошкент шаҳрида туғилиб, ўсди, оилалик бўлиб, 3 нафар фарзанднинг отаси бўлди, яхшигина касб(фотограф)ни ҳам эгаси эди.
Бироқ, ҳаёт сўқмоқлари уни енгил пул топиш сари етаклади, у бир эмас 3 марта фирибгарлик жиноятини содир қилиб судланди, шу судланганларнинг кейинги 2 мартаси янгича усул, яъни ёш қиз ва жувонларни ишончига кириб уларни алдаб, ўзини хорижни журналларига ишловчи журналист танишлари орқали катта пуллар эвазига уларни тарихий обидаларга бой бўлган шаҳарларга олиб бориб, уларни суратга тушириб, кейин ушбу журналларнинг турли саҳифалари орқали суратларини ёритиб, катта пулга эга бўлишни айтиб, ишонтирди қўйди.
Яъни у, 2020 йил 27 август куни Тошкент шаҳрида яшовчи фуқаролар Тиллоева Сарвиноз Фармоновна, Нармурзаева Ҳилола Бакижановна, Ташпулатова Камола Захировнага ўзини хорижий журнал фотосуратчиси деб таништириб, уларни Бухоро шаҳридаги қадимий ёдгорликлар олдига олиб бориб, фотосуратга туширишини, 15 дона журналнинг ҳар бир сахифаси учун 850.000 (саккиз юз эллик минг) сўмдан пул беришини ваъда бериб, уларни ишончига кириб, алдаб, уларни Бухоро шаҳрига олиб келиб, йўл ва меҳмонхона харажатлари учун, жами 3.000.000 сўм миқдоридаги нақд пулларни қўлга киритиб, фирибгарлик жиноятини содир қилди.
Суд, мазкур жиноят иши 2021 йил 14-январда жиноят ишлари бўйича Қоровулбозор туман суди томонидан кўриб чиқилиб, судланувчи Ф.Насиров томонидан жабрланувчиларга етказилган зарарлар тўлиқ қопланганлигини, қилмишига чин кўнгилдан пушаймонлигини инобатга олиб, уни Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодекси 168-модда 3-қисмининг “б” банди билан айбли деб топиб, ойлик иш ҳақининг 20 фоизини давлат даромади ҳисобига ушлаб қолиш шарти билан 3 (уч) йил муддатга аҳлоқ тузатиш ишлари жазоси тайинланди.
Мазкур ҳолатга назар ташлаб таҳлил қилар эканмиз, фирибгарлик жиноятининг бундай усуллари ҳам учраб турганлигидан афсусланиб, фуқаролларни янада огохликка чақирган ҳолда, шахсларнинг ҳийла найрангларига учмаслик, сиз билан мулоқот олиб бораётган одамнинг осмонўпар гапларию ваъдаларини қанчалик ҳақиқатга яқинлигини яна бир ўйлаб кўришларини, сўраб қолган бўламиз.
Зеро меҳнат орқали топилган ҳар бир тийин қадрли эканлигини унутмаслигимиз керак асло.
Завқий Қурбонов, Бухоро вилоят судининг жиноят ишлари бўйича судьяси
Махмуд Арипов, жиноят ишлари бўйича Қоровулбозор туман суди раиси
Барча ҳуқуқлар ҳимояланган 2025 | Бухоро вилоят суди
