ФАРЗАНДИНГИЗ ҲАҚҚИГА ХИЁНАТ ҚИЛМАНГ!

Фарзанд – бебаҳо неъмат. Унинг борлигининг ўзи-бахт. Ахир тирноққа зорлар қанча. Фарзанд умр мазмуни, ҳаёт давомчисидир.

Афсус! Минг афсуски, орамизда шундай инсонлар ҳам борки, шу неъмат қадрига етмайди. Турли баҳоналар, арзимас сабабларни важ қилиб ўз зурриёдидан воз кечади. Бир норасида гўдак кўз ёшларига сабабчи бўлади.

Аммо ҳар қандай вазиятда ҳам ота фарзанди вояга етгунча унинг таъминоти учун мажбурдир.

2025 йил февраль ойининг 28 куни жиноят ишлари бўйича Когон туман суди ўз биносида, очиқ суд мажлисида фуқаро Комил Тошев
(исм-шарифи ўзгартирилган) оид жиноят ишини кўриб чиқди. К.Йўлдошев 1984 йил 30 май куни туғилган, миллати ўзбек, Ўзбекистон фуқароси, маълумоти ўрта, оиласидан ажрашган, бир нафар вояга етмаган фарзанди бор, вақтинча ишсиз.

Фуқаролик ишлари бўйича Когон туманлараро судининг 24.03.2011 йилдаги ижро варақасига асосан ундирувчининг фойдасига 1 нафар вояга етмаган фарзандининг моддий таъминоти учун қарздорнинг ҳар ойдаги иш ҳақи ва бошқа даромадларининг 1/4 қисми миқдорида алимент ундириш белгиланган бўлсада, у алимент тўловини икки ойдан ортиқ муддатда тўлашдан бўйин товлаб келган.

Судланувчи К.Тошев Ўзбекистон  Республикаси Жиноят кодекси
122-моддасининг 1-қисмида назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбли деб топилиб, унга шу модда билан 6 (олти) ой муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланди ҳамда ундирувчининг фойдасига 86 млн
307 минг 145 сўм моддий зарар ундирилиши белгиланди.

Ҳар бир инсон ҳам оиласи даврасида бахтли яшашга ҳақли. Ўз бахтига ўзи болта урадиганлар эса, албатта, қилмишига яраша қонун олдида жавоб беради!

НОДИР ШАРОПОВ

Бухоро вилоят судининг судьяси 

ҚОСИМ ХОЛОВ Жиноят ишлари бўйича Когон туман суди ра

“Оғзи полвон”лар суднинг қора курсисида

З. Х. 2024-йил 15-ноябрь куни соат 23:00 ларда Бухоро шаҳар, Навоий шоҳ кўчасининг йўл четида ўзига олдиндан таниш бўлмаган М. И. билан жанжаллашиб, уни дўппослади. Натижада, М. И.га ўрта оғир тан жароҳати етказди.

Воқеа бундай бўлган: жабрланувчи М. И ўша куни Бухоро шаҳридаги “Мафтуна бар” ресторани томондан олийгоҳнинг ётоқхонасига бораётган эди. Ресторан ўриндиғида бир бола турганлигига кўзи тушди ва йўлида давом этди. Кутилмаганда З. Х орқа томондан маст ҳолда келиб, уни тўхтатиб: “Менга нега тикилиб қарадинг? Нима гапининг бор?” деб савол берди.

Вазиятга тушунмаган йўловчи йўлида давом этаверди. Аммо у автомобиль йўлига ўтганида З. Х. ўртоқларига қўнғироқ қилиб, уларни чақирди. Муштумзўрлар дарров етиб келишди. Йигитни роса дўппослашди. Бутун вужуди зирқираётган йигит ётоқхона ёнидаги бекат олдига бориб, “102” телефон рақамига қўнғироқ қилиб, бўлиб ўтган воқеани хабар қилди.

Судда З. Х. ва унинг муштумзўр шерикларининг қилмишлари инкор этиб бўлмас далиллар билан ўз исботини топди. Суднинг қора курсисида қилмишига пушаймон бўлган йигитнинг боши қуйи эгилди. Иш шу билан тугадики, муштумзўрлар қилмишига яраша жазо олишига тўғри келди…

Дилшод НАЙИМОВ,

Жиноят ишлари бўйича

Бухоро вилоят судининг судьяси

Феруз ШАРАПОВ,

Бухоро вилоят суди бош консултанти

Келинини ўлдирган қайнота

Ўзбекистонда қайнота ва келин муносабатлари миллий қадриятлар, урф-одатлар ва оилавий анъаналар билан чамбарчас боғлиқ. Бу муносабатларда ўзаро ҳурмат, одоб-ахлоқ, ва масъулият асосий ўрин тутади.

Ўзбек жамиятида оила катталарга ҳурмат ва уларнинг сўзини эъзозлаш билан ажралиб туради. Қайнота келин учун оиланинг каттаси сифатида ҳурматга сазовор шахс ҳисобланади. Келин қайнотага одоб билан мурожаат қилади.

Қайнота ўз навбатида келинни оила аъзоси сифатида қабул қилиши, уни ҳурмат қилиши, ҳақорат қилмаслиги керак.

Унга инсоний муносабатда бўлиши шарт.

Ўзбек анъанавий жамиятида эркаклар оила бошлиғи саналади, аммо замонавий қарашлар асосида қайнота келинни фақат буйруқбардор эмас, балки оиланинг тенг ҳуқуқли аъзоси сифатида қабул қилиши ҳам керак.

В.К. 2024-йил 13-сентябрь куни тахминан соат 12:30 ларда ўзи истиқомат қилиб келган Когон шаҳри, Бобур маҳалласи, Қоровулбозоршоҳ кўчаси 17-уй 7-хонадоннинг ошхонасида келини Г.И. билан ўзаро жанжаллашиб, жанжал давомида ошхона пичоғи билан Г.И.нинг ҳаёти учун муҳим ҳисобланган кўкрак соҳасига икки маротаба уриб, уни қасддан ўлдирган.

Судда гувоҳлар қайнота ва келиннинг ўртасида аввалдан келишмовчилик борлигини айтиб, гувоҳлик беришди. Суд ўз келини умрига зомин бўлган қайнотага етти йил озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинлади.

Бизнинг миллий анъаналаримиз, инсоний фазилатларимиз бу воқеа олдида мум тишлаб қолгани ҳайратланарли. Афсуски, ҳаётда ўз келинини ўлдирадиган қайноталар ҳам бўлар экан. Уларнинг сўнгги пушаймони ўзига душман, холос…

Т.ТАНГРИЕВ,

Бухоро вилоят судининг судьяси,

Я.НИЁЗОВ,

Жиноят ишлари бўйича Когон шаҳар судининг раиси

FIRIBGARLIK: JAMIYATGA SOYA SOLUVCHI JINOIY HODISA

“Firibgarlik – ishonchni suiiste’mol qilish orqali qo‘lga kiritilgan boylik emas, balki jamiyat ishonchini yemiruvchi jinoyatdir.”

Bugungi globallashuv jarayonida axborot oqimi tezligining ortishi, raqamli texnologiyalarning keng qo‘llanilishi bilan bir qatorda, turli jinoyat turlari, xususan, firibgarlik jinoyatlarining shakl va ko‘lamlari ham o‘zgarib bormoqda. Yangi davr jinoyatchiligi sifatida talqin etilayotgan firibgarlik jamiyatda eng ko‘p uchraydigan, eng ko‘p ishonchni suiiste’mol qiluvchi jinoyatlardan biridir.

O‘zbekiston Respublikasining Jinoyat kodeksining 168-moddasida firibgarlik quyidagicha izohlangan: “Firibgarlik — aldash yoki ishonchni suiiste’mol qilish yo‘li bilan o‘zganing mulkini yoki mulkka bo‘lgan huquqini qo‘lga kiritish”. Bu jinoyat shakli o‘zining murakkabligi va turfa usullari bilan boshqa jinoyatlardan ajralib turadi. Ko‘p hollarda jabrlanuvchi firibgar tomonidan emas, balki o‘zining soddaligi yoki qonunga nisbatan loqaydligi sababli zarar ko‘radi.

Ichki ishlar vazirligi hamda Bosh prokuratura organlari tomonidan e’lon qilingan statistik ma’lumotlarga ko‘ra, 2024-yil davomida mamlakatimizda firibgarlik bilan bog‘liq 13 000 dan ortiq jinoyat qayd etilgan. Ularning aksariyati Toshkent shahri, Farg‘ona, Samarqand va Andijon viloyatlarida sodir etilgan. Bu esa aholining firibgarlik xavfiga nisbatan yetarli darajada huquqiy xabardor emasligini ko‘rsatadi.

Bugungi kunda firibgarlik jinoyatining quyidagi shakllari keng tarqalgan:

Internet firibgarligi: Soxta saytlar, “sovrinli o‘yinlar”, onlayn do‘konlar orqali odamlarni aldash.

Kredit firibgarligi: Soxta hujjatlar yordamida banklardan kredit olish.

Davlat subsidiyalarini o‘zlashtirish: Talab qilinmagan hujjatlar bilan davlat mablag‘ini noqonuniy olish.

Ishga joylashtirish va viza masalalarida firibgarlik: Chet elga ishga yuborish yoki davlat idoralariga ishga kiritishni va’da qilib, pul olish holatlari.

Firibgarlik jinoyati uchun O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining
168-moddasiga binoan quyidagi jazolar belgilangan:

Bazaviy hisoblash miqdorining (BHM) 200 baravarigacha jarima;

360 soatgacha majburiy jamoat ishlari;

3 yilgacha axloq tuzatish ishlari;

3 yilgacha ozodlikni cheklash yoki ozodlikdan mahrum qilish.

Agar firibgarlik takror sodir etilgan bo‘lsa, jinoiy guruh tomonidan yoki katta miqdordagi zarar yetkazilgan bo‘lsa, jazolar yanada og‘ir bo‘ladi – 5 yildan 10 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish ko‘zda tutilgan.

Firibgarlik – bu faqat bir shaxsning moliyaviy yo‘qotishi emas, balki umuman jamiyatda ishonch muhitining yemirilishiga olib keladigan xavfli jinoyatdir. Bunday jinoyatlarni oldini olish uchun faqat huquqni muhofaza qiluvchi organlar emas, balki har bir fuqaro hushyor, xabardor va huquqiy jihatdan bilimli bo‘lishi kerak. Ayniqsa, sud tizimi axborot xizmatlari tomonidan olib borilayotgan yorituvlar va tahlillar jamiyatda firibgarlik holatlariga nisbatan murosasiz munosabatni shakllantirishi lozim.

Sh.Quvvatov, N.Jo‘rayev, Z.Sherov

Buxoro viloyat sudi jinoyat ishlari

bo‘yicha sudlov hay’ati sudyalari

F.Sharapov

Buxoro viloyat sudi bosh konsultanti

OILAVIY ZO‘RAVONLIK: JAMIYATNING OG‘RIQLI NUQTASI

Bugungi kunda O‘zbekiston jamiyatida inson huquqlarini ta’minlash, xususan, oiladagi tinchlik va osoyishtalikni saqlash davlat siyosatining ustuvor yo‘nalishlaridan biriga aylangan. Biroq shunga qaramay, oilaviy zo‘ravonlik holatlari hanuzgacha dolzarb muammo bo‘lib qolmoqda. Bu nafaqat jabr ko‘rgan shaxslar hayotiga, balki butun jamiyatning barqarorligiga ham salbiy ta’sir ko‘rsatadi.

Oilaviy zo‘ravonlik – bu faqat jismoniy tazyiq emas. U psixologik, iqtisodiy, jinsiy va ma’naviy zo‘ravonlik shaklida namoyon bo‘ladi. O‘zbekiston Respublikasining “Ayollar va erkaklar uchun teng huquq va imkoniyatlar kafolatlari to‘g‘risida”gi Qonunida ham oilaviy zo‘ravonlikka qarshi kurashishning huquqiy asoslari mustahkamlab qo‘yilgan.

2024-yil yakunlariga ko‘ra, O‘zbekiston Respublikasi IIV tomonidan taqdim etilgan ma’lumotlarga ko‘ra, 2023-yilga nisbatan oilaviy zo‘ravonlikka oid murojaatlar soni 12 foizga oshgan. 2024-yilda 22.000 dan ortiq ayollar “Ayollar daftari”ga kiritilgan, shundan 6.000 nafari oilaviy zo‘ravonlikka duchor bo‘lgan.

Eng ko‘p murojaatlar Toshkent shahri, Andijon va Farg‘ona viloyatlarida qayd etilgan. Bundan tashqari, 2024-yilning o‘zida 3.800 dan ortiq himoya orderlari berilgan.

2020-yilda qabul qilingan “Ayollarni zo‘ravonlikdan himoya qilish to‘g‘risida”gi Qonun asosida ichki ishlar organlari, prokuratura va sudlar tomonidan kompleks chora-tadbirlar ko‘rilmoqda. Jumladan, fuqarolik ishlari bo‘yicha sudlar tomonidan zo‘ravonlarga nisbatan yashash joyini o‘zgartirish, taqiq qo‘yish va hatto jinoiy javobgarlik belgilanishi hollari ko‘paymoqda.

Shuningdek, Jinoyat kodeksining 1101-moddasiga ko‘ra, oilaviy zo‘ravonlik uchun ma’muriy va jinoiy javobgarlik belgilanib, bu holatlar endilikda “yengil jinoyat” emas, balki jiddiy ijtimoiy xavfli xatti-harakat sifatida ko‘rilmoqda.

Oilaviy zo‘ravonlik natijasida yuzaga keladigan ruhiy travmalar bolalarning tarbiyasiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Shuningdek, bu holatlar jamiyatda gender tengligining buzilishiga, ayollar va bolalar orasida tushkunlik, ishonchsizlik va hatto o‘z joniga qasd qilish darajasigacha olib kelmoqda.

1. Zo‘ravonlikka duch kelgan har bir fuqaro uchun tezkor va ishonchli yordam tizimini takomillashtirish zarur.

2. Sud-huquq sohasida faoliyat yurituvchi mutaxassislar uchun gender zo‘ravonligi bo‘yicha malaka oshirish kurslari joriy etilishi lozim.

3. Maktabgacha ta’limdan boshlab, oilaviy madaniyat va muomala etikasini o‘rgatish tizimlashtirilishi kerak.

Oilaviy zo‘ravonlik – bu nafaqat huquqiy, balki ijtimoiy-psixologik muammo. Ushbu masalaga jamiyatning barcha qatlamlari jiddiy qarashi lozim. Ayniqsa, sud-huquq tizimida ishlashni istagan yosh mutaxassislar bu borada faol, xolis va huquqiy asoslangan yondashuvga ega bo‘lishi talab etiladi.

Zo‘ravonlikka qarshi kurashish – bu kurash emas, bu insoniylikni saqlab qolishdir!

Sh.Quvvatov, N.Jo‘rayev, Z.Sherov

Buxoro viloyat sudi jinoyat ishlari

bo‘yicha sudlov hay’ati sudyalari

F.Sharapov

Buxoro viloyat sudi bosh konsultanti

G I Y O H V A N D L I K

Giyohvandlik — bu nafaqat sog‘liqni saqlash, balki huquqiy, ijtimoiy va iqtisodiy muammolarni keltirib chiqaruvchi global illatdir. O‘zbekiston Respublikasi bu tahdidga qarshi qat’iy choralar ko‘rmoqda.

2023-yilda O‘zbekiston bo‘ylab giyohvandlik bilan bog‘liq jinoyatlar soni 3.500 dan oshdi. Shu yili 10 tonnadan ortiq giyohvandlik vositalari musodara qilindi. Toshkent shahrida aniqlangan jinoyatlarning 55,5 foizi yoshlar tomonidan sodir etilganligi, bu muammoning yoshlar orasida keng tarqalganligini ko‘rsatmoqda . 

O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 270–276-moddalarida giyohvandlik vositalari va psixotrop moddalar bilan bog‘liq jinoyatlar uchun jazolar belgilangan. 2024-yil 7-oktabrda qabul qilingan qonun bilan bu jinoyatlar uchun jazolar kuchaytirildi, xususan, voyaga yetmaganlarga nisbatan sodir etilgan jinoyatlar uchun jazo choralari og‘irlashtirildi . 

2024–2028-yillarga mo‘ljallangan “Milliy strategiya” doirasida giyohvandlikka qarshi kurashish bo‘yicha kompleks chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda. Bu strategiya doirasida uzoq muddatlik dasturlar tasdiqlanib, ijrosi nazorat qilinmoqda .

Giyohvandlikka qarshi kurashda sud-huquqiy organlarining roli beqiyosdir. Qonunchilikni takomillashtirish, profilaktik tadbirlarni kuchaytirish va yoshlar orasida targ‘ibot ishlarini olib borish orqali bu illatga qarshi samarali kurashish mumkin. Har bir fuqaroning hushyorligi va faolligi bu yo‘ldagi muvaffaqiyat kalitidir.

Sh.Quvvatov, N.Jo‘rayev, N.Sharopov

Buxoro viloyat sudi jinoyat ishlari

bo‘yicha sudlov hay’ati sudyalari

F.Sharapov

Buxoro viloyat sudi bosh konsultanti

Odam savdosi eng xavfli dushman !

Hozirgi kunda butun dunyo bo’yicha aktual mavzuga aylanib borayotgan odam savdosi mavzusi  O’zbekiston Respublikasi hududini ham chetlab o’tmagan.

Uzoq yillar davomida odam savdosiga qarshi kurashish ishlari yurtimizda faol tarzda davom e’tib kelmoqda. Keskin chora tadbirlar va jinoyatchilarga nisbatan qonuniy choralar ko’rish ishlari olib borilmoqda. 2024 -yil hisobiga ko’ra 219 nafar shaxs odam savdosi jinoyatini sodir etganlikda ayblanib, ularga nisbatan qonuniy choralar ko‘rilgan.

O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 135-moddasiga o‘zgartirishlar kiritilib, odam savdosi jinoyati uchun jazolar kuchaytirilgan. Ushbu qonun 2024-yil 17-sentyabrda Qonunchilik palatasi tomonidan qabul qilinib, 21-dekabrda Senat tomonidan ma’qullangan va rasmiy e’lon qilingan kundan e’tiboran kuchga kirgan.

2025-yil 19-mayda Jinoyat kodeksining 135-moddasiga kiritilgan o‘zgartirishlar rasmiylashtirilib, odam savdosi jinoyati uchun jazolar yanada kuchaytirilgan .

Asosiy o‘zgartirishlar qatoriga ushbular kiradi:

Jazo choralarining kuchaytirilishi:    

Agar odam savdosi jinoyati qalbaki hujjatlardan foydalangan holda, jabrlanuvchining shaxsiy hujjatlarini yashirish, olib qo‘yish yoki yo‘q qilish orqali sodir etilgan bo‘lsa, aybdor shaxs 5 yildan 10 yilgacha ozodlikdan mahrum etiladi.

Og‘ir oqibatlar uchun   jazo:                                           

Agar odam savdosi jinoyati jabrlanuvchining o‘limiga yoki boshqa og‘ir oqibatlarga sabab bo‘lsa, aybdor shaxs 10 yildan 15 yilgacha ozodlikdan mahrum etiladi. 

Jinoyatning ijtimoiy xavflilik darajasiga mutanosib sanksiyalar:  

Ushbu o‘zgartirishlar odam savdosi jinoyatining ijtimoiy xavflilik darajasiga mos ravishda jazolarni belgilashni ko‘zda tutadi.

Odam savdosi nafaqat O’zbekiston uchun balki butun jahon mamlakatlari uchun xavfli dushman bo’lib kelmoqda. Ogoh bo’laylik va odam savdosiga qarshi birga kurashaylik !

Sh.Quvvatov, N.Jo‘rayev, Z.Sherov

Buxoro viloyat sudi jinoyat ishlari

bo‘yicha sudlov hay’ati sudyalari

F.Sharapov

Buxoro viloyat sudi bosh konsultanti

Ўзбекистон Республикасининг №1067-сонли Қонуннинг мазмун моҳияти

Янги таҳрирдаги Ўзбекистон Республикаси Конституцияси қабул қилинганлиги муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига судлар фаолиятини ҳамда фуқаролар ҳуқуқ ва эркинликларининг кафолатларини кучайтиришга қаратилган ўзгартириш
ва қўшимчалар киритиш тўғрисида Ўзбекистон Республикасининг
№1067-сонли Қонунини қабул қилинди.

Ушбу қонун қонунчилик палатаси томонидан 2025 йил 21 январда қабул қилинган бўлиб, Сенат томонидан 2025 йил 17 мартда маъқулланган. Ўзбекистон Республикаси Президенти томонидан 2025 йил 9 июнда имзоланиб, 2025 йил 10 июнда кучга кирди.

Бугунги кунда, мамлакатимизда суд ҳокимияти мустақиллигини таъминлашга, суд ишлари юритилишини такомиллаштиришга, шунингдек фуқароларнинг ва тадбиркорлик фаолияти субъектларининг ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларини суд орқали ҳимоя қилиш кафолатларини кучайтиришга қаратилган ислоҳотлар амалга оширилмоқда.

Ўзбекистон Республикаси Олий судига ҳамда унинг ваколатларига тааллуқли янги нормалар белгиланганлиги Олий суди фаолиятини ягона ёндашув асосида ислоҳ қилиш зарурлиги тақозо этилганлиги боис мазкур қонун қабул қилинган.

Ушбу Қонун билан “Судлар тўғрисида”ги ва “Ўзбекистон Республикаси Судьялар олий кенгаши тўғрисида”ги Қонунлари Ўзбекистон Республикаси Конституциясига мувофиқлаштирилмоқда.

Бундан ташқари, Ўзбекистон Республикасининг Жиноят-процессуал кодексида гумон қилинувчи, айбланувчи ёки судланувчи ўзининг айбсизлигини исботлаши шарт эмаслиги ва исталган вақтда сукут сақлаш ҳуқуқидан фойдаланиш мумкинлиги, ҳеч ким ўзига ҳамда яқин қариндошларига қарши гувоҳлик беришга мажбур эмаслиги, агар шахснинг ўз айбини тан олганлиги унга қарши ягона далил бўлса, у айбдор деб топилиши ёки жазога торилиши мумкин эмаслиги, шунингдек шахснинг судланганлиги ва бундан келиб чиқадиган ҳуқуқий оқибатлар унинг қариндошлари ҳуқуқларини чеклаш учун асос бўлиши мумкин эмаслиги белгиланган.

Ушбу Қонун одил судловни амалга оширишда Ўзбекистон Республикаси Конституцияси нормаларининг тўғридан-тўғри қўлланилишини таъминлашга ҳамда давлат органларининг фаолиятини янгича ҳуқуқий тарзда йўлга қўйиш учун хизмат қилади.

Ш.Қувватов, С.Ҳамроқулов, Н.Жўраев

Бухоро вилоят суди жиноят ишлари

бўйича судлов ҳайъати судялари

Ф.Шарапов

Бухоро вилоят суди бош консултанти

Тазйиқ ва зўравонликдан жабрланувчига давлат ҳимояси мавжуд

Хотин-қизларни тазйиқ ва зўравонликнинг барча шаклларидан ҳимоя қилиш соҳасидаги муносабатларни тартибга солишда кўплаб қонун ҳамда қонуности ҳужжатлари қабул қилинмоқда.

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг “Хотин-қизларни тазйиқ ва зўравонликдан ҳимоя қилиш тизимини такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори бунга мисол бўла олади. Ушбу қарорда, ҳимоя ордерини бериш тартиби, ҳимоя ордерининг ижросини таъминлаш тартиби, амал қилиш муддатини узайтириш тартиби, амал қилиш муддатини тугатиш тартиби, ҳимоя ордери бериш фаолияти устидан мониторинг олиб бориш тартиблари келтирилган.

Ҳимоя ордери бу — тазйиқ ва зўравонликдан жабрланувчига давлат ҳимоясини тақдим этувчи, хотин-қизларга тазйиқ ўтказаётган ёки уларга нисбатан зўравонлик содир этган шахсга ёхуд бир гуруҳ шахсларга нисбатан ушбу Қонунда белгиланган таъсир кўрсатиш чоралари қўлланилишига сабаб бўладиган ҳужжат.

Ушбу ордерни бериш учун, тазйиқ ва зўравонлик қурбонининг мурожаати, жисмоний ёки юридик шахсларнинг хабарлари, шу жумладан, оммавий ахборот воситалари ва (ёки) ижтимоий тармоқлар орқали тарқалган хабарлар, давлат органларидан ва бошқа ташкилотлардан олинган материаллар, тазйиқ ёки зўравонлик содир этиш ёхуд уларни содир этишга уриниш ҳолатларининг ваколатли органлар ва ташкилотлар ходимлари томонидан бевосита аниқланиши, ҳолатларда ҳимоя ордерини бериш учун асос ҳисобланади.

Хотин-қизларни тазйиқ ва зўравонликдан ҳимоя қилишни амалга оширувчи ваколатли органлар ҳамда ташкилотлар жабрланган хотин-қизлар бўйича маълумотга эга бўлгач белгиланган шаклдаги хабарномани дарҳол ички ишлар органларига тақдим этади. Хабарнома қонун ҳужжатларига мувофиқ ички ишлар органлари навбатчилик қисмидаги дафтарда қайд этилади. Тазйиқ ва зўравонлик тўғрисида хабар берган шахслар ва тазйиқ, зўравонликдан жабрланган хотин-қизлар тўғрисидаги шахсга доир маълумотлар қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда қўриқланади. Ички ишлар органларининг навбатчилик қисмида белгиланган тартибда қайд этилган мурожаатлар ва хабарлар дарҳол профилактика инспекторига тақдим этилади.

Шунингдек, профилактика инспектори ички ишлар органлари навбатчилик қисмлари томонидан тақдим этилган мурожаатлар ва хабарларни 24 соат мобайнида ўрганиб чиқади ҳамда ўрганиш давомида, жабрланувчи ва зўравонлик содир этган шахслар ҳамда бошқа шахслар билан ҳолат юзасидан суҳбат ўтказади. Жабрланувчи ва зўравонлик содир этган шахснинг турмуш тарзи, тазйиқ ва зўравонлик содир этилишининг келиб чиқиши сабаблари, шарт-шароитларини ўрганади, жабрланувчи ва зўравонлик содир этган шахсларни ижтимоий реабилитация қилиш, ижтимоий мослаштириш чора-тадбирларини амалга оширади.

Профилактика инспектори мурожаат ва хабарларни ўрганиш якуни бўйича, тазйиқ ва зўравонлик ҳолатлари аниқланган тақдирда — ҳимоя ордерини расмийлаштиради. Ҳимоя ордери ўттиз кун муддатгача берилади ва ушбу ордер расмийлаштирилган пайтдан эътиборан кучга киради. Зўравонлик содир этган шахсларга ҳимоя ордери берилганлиги тўғрисида жабрланувчининг розилиги билан фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларини, шунингдек, бошқа тазйиқ ва зўравонликдан ҳимоя қилишни амалга оширувчи ваколатли органлар ҳамда ташкилотларни хабардор қилади, тазйиқ ва зўравонлик ҳолатлари аниқланмаган тақдирда қонун ҳужжатларига мувофиқ тегишли чораларни белгилайди ҳамда бу ҳақда фуқаролар йиғини раиси, котиби, хотин-қизлар билан ишлаш ва оилаларда маънавий-ахлоқий қадриятларни мустаҳкамлаш бўйича мутахассис иштирокида далолатнома расмийлаштиради, Ўзбекистон Республикасининг Жиноят кодексида назарда тутилган жиноят белгилари аниқланган тақдирда ҳимоя ордерини бериш тўғрисидаги масалани кўриб чиқиш билан бир вақтда иш материалларини жиноий жавобгарлик масаласини ҳал қилиш учун тегишли ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органга юборади.

Ўн саккиз ёшга тўлмаган жабрланувчиларнинг ҳимоя ордерини бериш тўғрисидаги аризаси уларнинг қонуний вакили ёки васийлик ва ҳомийлик органининг вакили иштирокида кўриб чиқилади. Шахс ҳимоя ордерини олишни ва уни имзолашни рад этганда, профилактика инспектори холислар иштирокида далолатнома тузади ҳамда уни ушбу хатти-ҳаракатни давом эттирган тақдирда қонун ҳужжатларига мувофиқ жавобгарликка тортилиши тўғрисида расмий огоҳлантиради ва бу ҳақда жабрланувчини хабардор қилади.

З.Қурбонов, Т.Тангриев, С.Ҳамроқулов

Бухоро вилоят суди, жиноят ишлари бўйича судлов ҳайъати судьялари

Ф.Шарапов

Бухоро вилоят суди бош консултанти

Коррупция тараққиёт кушандаси

Президентимиз 2025 йил 5 март куни Коррупцияга қарши курашиш миллий кенгаши йиғилишида иштирок этиб, юртимизда коррупциядан холи муҳит яратиш бўйича қилинган ишларга баҳо бериб, келгуси вазифларни белгилаб берган эди.

Давлатимиз раҳбари йиғилишда нутқ сўзлаб, коррупция ислоҳотлар йўлидаги энг катта тўсиқ ва ғов эканини таъкидлади. Шу боис сўнги йилларда бу иллатга қарши курашиш бўйича қонунлар қабул қилиниб, янги тизим яратилди. Парламент палаталарида маъсул қўмиталар, коррупцияга қарши курашиш миллий кенгаши ва Агентлиги ташкил қилинди.

Ушбу ислоҳотлар натижасида коррупцияга қарши курашиш бўйича қилинган ишларга қаратсак. Давлатимиз раҳбари бошчилигида дастлаб унинг омилларига қарши курашилди. Масалан, ерни ҳоким қарори билан ажратишдан тўлиқ воз кечилиб, аукцион тизимига ўтказилгани натижасида бу тизим халқчил бўлди. Шаффоф қурилиш дастури жорий этилганидан кейин бу соҳада ҳам ижобий ўзгаришлар кузатилмоқда.

Давлат харидлари бўйича қонун қабул қилингани, танлов ва тендер рақамлашиб, натижада соғлом рақобат бўлгани учун ўтган йили жуда кўп миқдорда бюджет маблағлари тежалди.

Бундан ташқари, мактабгача ва мактаб таълими тизимида 10 дан ортиқ хизмат турлари тўлиқ электрон шаклга ўтказилиб, бу соҳада мурожаат сони камайганлигидан, Олий таълим тизими ҳам рақамлаштирилди, аввал тест топшириб, тўпланган балига қараб, кейин олийгоҳни  танлаш жорий қилинганлигидан ҳамда ҳамда Йўл ҳаракати хавфсизлиги инспектори “боди-камера”да хизмат ўтаётгани, авторақамлар аукционда сотилаётгани, қоғозда баённома йўқ бўлгани учун коррупция омиллари кескин камайганлигидан билсак бўлади.

Хусусан, аҳоли ва тадбиркорларга “халқ хизматидаги давлат” тамойили асосида хизмат кўрсатиш йўлга қўйилди.

Давлатимиз раҳбари йиғилишда ҳуқуқ-тартибот идоралари асосан, коррупцияни аниқлаш ва жазолаш билан ишлаб, коррупциявий омилларни таг-томири билан йўқотадиган превентив чораларга эътиборсиз қолаётгани қайд этилди. Аслида эса коррупциявий жиноятларнинг 75 фоизи туман ва маҳаллада маиший коррупция шаклида содир этилаётгани боис коррупцияга қарши курашиш ҳудудий кенгашлари таркиби тўлиқ янгиланганлиги, унга вилоят халқ депутатлари кенгаши раислари бош бўлиши таъкидланди.

Ҳудудий кенгашлар коррупциявий омилларни аниқлаб, уларга барҳам бериш учун қонунчиликни ўзгартириш, жазо муқаррарлигини таъминлаш бўйича Миллий кенгашга таклиф киритади.

Бу тизим ижтимоий–иқтисодий муаммоларни ҳал этишга кўмаклашади, шу билан бирга энди прокурор, ички ишлар ва солиқ раҳбарлари секторлар фаолияти билан шуғулланмаслиги айтиб ўтилди. Жиноятчиликнинг олдини олиш, унга қарши курашиш бўйича қўшимча вазифлар қўйилди.

Бундан ташқари энди, бюджет ва бюджетдан ташқари маблағ ҳисобидан асосий воситаларни харид қилиш бўйича талаблар ҳам кучайтирилади. Давлат идораларининг харидларида мамлакатимизда ишлаб чиқарилаётган транспорт ва мебелга устуворлик берилади.

Албатта, коррупцияга қарши курашда энг муҳим жиҳат бу давлат хизматига профессионал ва фидойи кадрларни танлаш ҳамда уларни “ҳалоллик вакцинаси” билан эмлаш ҳисобланади.

Шу боис энди давлат хизматига ишга олишдаги тартиб ва ёндашувлар такомиллаштирилмоқда. Шунингдек, фикри тоза, коррупцияга тоқатсиз янги авлодни тарбиялаш мақсадида таълим масканларида ҳаллолик ғояларини сингдириш, уларнинг ташаббусларини қўллаб-қувватлаш ишлари амалга оширилади.

Ш.Қувватов, Н.Жўраев, Н.Шаропов

Бухоро вилоят суди жиноят ишлари

бўйича судлов ҳайъати судялари

Ф.Шарапов

Бухоро вилоят суди бош консултанти

Перейти к содержимому