Экин еридан йўл очиб, уй-жой қурган фермер пушаймонда…
Киши нафақа ёшига етиб, тинч-осойишта ҳаёт кечира бошлаганида адашиб ёки қандайдир сабаб билан суднинг “қора курсиси”га ўтириб қолиши жуда ачинарли. Афсуски, Ғиждувон тумани, “Позагари” МФЙ, Харчхона қишлоғида яшовчи, “Т. Ражаббобо” фермер хўжалиги раҳбари Қосим Тешаев билан ҳам худди шу ҳол рўй берди. Серфарзанд оиланинг соҳиби муқаддам судланмаган, ножўя ҳатти-ҳаракати учун жавобгар бўлмаган.
Ноқонуний қилмишига келсак, фермер 1999 йилдан асос солинган ва деҳқончилик қилиб келинаётган тасарруфидаги экин еридан ўзбошимчалик билан фойдаланиб келганидир. 2021 йил охирларида Позагари қишлоғидаги 481-контурдан қарийб 1 гектарли экин майдонини бузиб, йўл чиқариб, давлат манфаатларига деярли 87 миллион сўм моддий зарар етказган.
Шу билан кифояланмаган Қосим Тешаев “Т.Ражаббобо” фермер хўжалиги раҳбари сифатида ўз ваколатини суиистеъмол қилиб, фермер хўжалигига ижара ҳуқуқи асосида ажратилган 474-контурдан 12 сотих суғориладиган ер майдонини ҳеч қандай қонун талабидан тап тортмасдан куёви Шерали Жўраевга уй-жой жой қуриш учун ажратиб бериб, 2021 йил октябрь ойида мазкур ер майдонида уй-жой қурилишига сабабчи бўлган.
Суд мажлисида судланувчи сифатида сўроқ қилинган Қ.Тешаев айбига қисман иқрорлик билдириб, у “Т.Ражаббобо” фермер хўжалигини ташкил қилиб, 23 йилдирки, бу ерда давлат шартномаси асосида қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштириб келаётгани, ҳозирда қўли остидаги 123,9 гектар ерни икки йил бурун декабрь ойида лазерли текислаш жараёнида 481-контурдан ўзбошимчалик билан йўл очиб, фойдаланиб келинаётганини билдирган. Ноқонуний уй-жой борасида ҳам фермер ўзбошимчаликка йўл қўйганини тан олган, яъни 474-контурдан уй-жой учун алоҳида ер майдони ажратгани, кейинчалик бу ер майдони куёви томонидан темир панжара билан ўраб олиниб, қурилиш бошланганини, аммо бу иш қонунбузарлик экани ва ҳолат юзасидан жиноий очилганидан сўнг йўл ва уй-жой майдони қайта буздирилиб, ҳозирда экин ери асл ҳолати тиклангани ва давлатга етказилган моддий зарар бартараф қилингани айтилган.
Олиб борилган дастлабки суриштирув, тергов ва суд муҳокамалари, судланувчи ва гувоҳлар кўрсатмалари, қолаверса, Кадастр Агентлиги Шофиркон туман бўлими етакчи инспектори У.Ражабов, Кадастрлар Палатаси Шофиркон туман филиали мутахассиси Б.Аминов, вилоят Қишлоқ хўжалиги бошқармаси мутахассиси Ж.Қиличов, Ғиждувон туман Кадастр Агентлиги бўлим бошлиғи О.Ҳакимов, Кадастрлар Палатаси Ғиждувон туман филиали мутахассиси Ф.Холовлар томонидан 2022 йилнинг 15 ноябрь куни расмийлаштирилган далолатнома ҳам “Т.Ражаббобо” фермер хўжалигида ер майдонларидан ўзбошимчалик билан, ноқонуний фойдаланиб келингани, экин ери ўрнида йўл ва уй-жой қурилгани ўз исботини топди.
Ўзбекистон Республикаси Жиноят Кодексининг 19211-моддаси 1-қисми ва 2296-моддаси 2-қисмининг “г” бандида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбли деб топилган Қосим Тешаевга нисбатан суд ҳукми ўқилди.
Унга Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодекси 19211-моддасининг 1-қисми билан Жиноят Кодексининг 57-моддасини қўллаган ҳолда базавий ҳисоблаш миқдорининг 50 баравари миқдорида, яъни 13 миллион 500 минг сўм жарима жазоси тайинланди. Шунингдек, Жиноят кодекси 2296-моддасининг 2-қисми “г” банди билан ЖКнинг 57-моддасини қўллаган ҳолда базавий ҳисоблаш миқдорининг 100 баравари миқдорида, яъни 27 миллион сўм жарима жазоси тайинланди. Қосим Тешаевга нисбатан Ўзбекистон Республикаси Жиноят Кодексининг 59-моддаси тартибида тайинланган жазоларни қисман қўшиш йўли билан узил–кесил базавий ҳисоблаш миқдорининг 120 баравари миқдорида, яъни 32 миллион 400 минг сўм жарима жазоси тайинланди.
Хулоса шуки, фермер хўжаликлари зиммаларига юкланган вазифа––узоқ муддатга ижара шартномаси асосида олинган экин ерининг ҳар қаричидан унумли фойдаланган ҳолда қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштириш ва халқимиз дастурхони тўкинлигини таъминлашдир. Экин ерини бузиб, ўрнида уй-жой ёки бошқа иншоотларни қуриш нафақат қонунбузарлик ва жиноят, балки халқ ризқига ҳам хиёнат деганидир.
Бобир Умаров, Жиноят ишлари бўйича Ғиждувон тумани суди раиси
Нурбек Рахимов, Бухоро вилоят суди бош консультанти