“Суд ислоҳотлари янги босқичда”
Сўнгги йилларда Ўзбекистон Республикасида суд-ҳуқуқ тизимини ислоҳ қилиш борасида кенг кўламли чора-тадбирлар амалга оширилмоқда. Бу ислоҳотлар мамлакатда қонунийликни мустаҳкамлаш, фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя қилиш, адолатли ва шаффоф суд тизимини яратиш мақсадида йўлга қўйилган.
Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан бошланган бу жараён янги босқичга кўтарилди.
Суд ислоҳотларининг янги босқичи қуйидаги асосий йўналишларни қамраб олади.
1. Судлар мустақиллигини таъминлаш Судьяларни танлаш ва тайинлаш жараёнлари шаффофлаштирилди. Судьялар селекция комиссияси фаолиятини кучайтириш орқали профессионал ва ҳалол кадрлар танлаб олинмоқда.
2. Судлар фаолиятида очиқлик ва шаффофлик Суд мажлисларининг онлайн тарзда эфирга узатилиши, суд қарорларининг электрон базаларда очиқ жойлаштирилиши жамоатчилик назоратини кучайтирди.
3. Фуқароларнинг ҳуқуқий ҳимоясини кучайтириш Судга мурожаат қилиш имкониятлари кенгайтирилди. Аризаларни онлайн қабул қилиш, электрон одил судлов тизими жорий этилди.
4. Суд-тергов фаолиятида инсон ҳуқуқлари устуворлиги Конституциявий ислоҳотлар доирасида “ҳибсга олиш” фақат суд орқали амалга оширилиши белгиланди. Айбловсиз жазолаш амалиётига чек қўйилди.
5. Мамлакатда халқаро стандартларга мос тизим шаклланмоқда Ўзбекистон Халқаро ҳуқуқ ташкилотлари билан ҳамкорликни кенгайтириб, инсон ҳуқуқлари бўйича халқаро талабларга жавоб берадиган суд тизимини шакллантирмоқда. Амалдаги ютуқлар ва натижалар Сўнгги беш йилда суд тизимидаги ислоҳотлар туфайли қатор ижобий ўзгаришлар кузатилди:
2023 йилда фуқароларнинг судларга мурожаатлари 1,5 баробарга ошгани — одамлар судларга ишонч билдиришини кўрсатади. Судларда қарорларни бекор қилиш ҳолатлари камайди — бу эса судьялар малакаси ошганини англатади. Янги суд бинолари ва замонавий ахборот технологиялари жорий этилди. Жиноят ишлари бўйича судлар адолатли қарор қабул қилишга катта эътибор қаратаётгани кузатилмоқда.
Хулоса қилиб айтганда суд ислоҳотлари Ўзбекистонда фуқароларнинг ҳуқуқлари ва манфаатларини ишончли ҳимоя қилиш, жамиятда адолатлиликни таъминлаш, демократик давлат қуришнинг асосий шартларидан бири сифатида намоён бўлмоқда. Янги босқичда бу ислоҳотлар фақат шаклан эмас, мазмунан ҳам чуқурлашмоқда. Ислоҳотларнинг узвий ва тизимли амалга оширилиши мамлакатнинг тараққиётига хизмат қилмоқда ва “Адолат — жамият таянчи” эканини амалда исботлаб бермоқда.
Бухоро вилоят суди
иқтисодий ишлар бўйича
судлов ҳайъати судьяси О.Қўлдошов